• Geloof en spiritualiteit
• Geloven & Ontdekken
• Twijfelen en zoeken

Bestaat God?

door Niels Gillebaard

14 juni 2021 3

In een interview aan het eind van zijn leven werd de beroemde psychoanalyticus Carl Gustav Jung gevraagd of hij in God geloofde. Daarop antwoordde hij: ‘Ik vind geloof een ingewikkeld woord. Ik hoef niet te geloven. Ik weet.’ Het leek een duidelijk antwoord op de vraag of God bestaat. Later nuanceerde hij zijn uitspraak. Het antwoord was te eenvoudig geweest. Bestaat God? Die vraag is complex.

Het verlangen om definitief zeker te weten of God bestaat is eeuwenoud. In de Bijbel komt die vraag ook aan de orde. Zelfs een leerling van Jezus, Filippus, die toch lang met Jezus opgetrokken was, stelde die vraag: ‘Laat ons de Vader zien, Heer, meer verlangen we niet!’ (Johannes 14:8).

Bestaan van God is een mysterie

God is een mysterie. Toen Jung later zijn antwoord uitlegde, vertelde hij dat God een mysterie is, omdat God groter is dan het menselijke voorstellingsvermogen. Als we zelf een beeld van het bestaan van God proberen te maken, dan kan dat beeld nooit God zijn. Je kunt God nooit vatten. Je kunt daarom ook God niet zien, letterlijk niet zien. Het zou teveel zijn. Mozes mag God alleen zien in het voorbijgaan, van achteren, maar nooit direct.

Toch zet de christelijke traditie wel een stap. Het antwoord op de vraag van Filippus is veelzeggend en in feite het christelijke antwoord op de vraag. ‘Wie mij heeft gezien, heeft de Vader gezien.’ (Johannes 14:9).

Het bestaan van God en Jezus

Jung zegt daarover: ‘Wat ik zie, van buiten of van binnen, is een voorstelling (…) veroorzaakt door een ‘echt’ object. (…) Het Godsbeeld is een uitdrukking van een onderliggende ervaring van Iets dat ik niet kan vatten door mijn verstand.’ [1]

God ‘bestaat’ volgens Jung, want zijn ervaring is daar een afspiegeling van.

De openingswoorden van het evangelie van Johannes vatten het christelijke antwoord samen: ‘Niemand heeft ooit God gezien, maar de enige Zoon, die zelf God is, die aan het hart van de Vader rust, heeft hem doen kennen.’ (Johannes 1:18)

Het christelijke geloof vindt de Godservaring, en dus het bestaan van God in Jezus. Jezus bestaat als de zuiverste afspiegeling van God op aarde. Als je Jezus kent, dan ken je God, al is het bestaan van God nooit door ons te vatten.

[1] Jung, C.G. (1959), Letter to Valentine Brooke in C.G. Jung Letters, Volume 2, 1951-1961, (London: Routledge and Kegan Paul), pp. 520-3.