Bewuste keuzes maken, wat heb je daaraan?
Tandenpoetsen, een broodje smeren, fietsen… veel in ons leven doen we helemaal niet zo bewust. Het gaat op de automatische piloot. Maar stel je voor dat je hele leven zou bestaan uit routine en gewoonte. Zo’n leven – bah, sleur! – wil niemand. Bij kleine terugkerende handelingen is het helemaal niet zo erg om er niet zo met je hoofd bij te zijn. Het is juist een slim trucje van onze hersenen om tijd en energie te besparen. Maar dat geldt natuurlijk niet voor alles. Wanneer is het dan wèl slim om bewuste keuzes te maken? En wat levert dat je op?
Vaak maken we een onderscheid tussen grote en kleine beslissingen en handelingen in ons leven. Bij grote besluiten, bijvoorbeeld om te gaan verhuizen, of van baan te veranderen, nemen we uitgebreid de tijd om afwegingen te maken. Die keuzes maken we heel bewust. Maar het zijn juist de kleine dagelijkse beslissingen, zoals de route die we nemen naar ons werk, die kunnen zorgen voor een gevoel van sleur. Door bewust anders te kiezen, zoals een alternatieve route, schud je de boel weer op.
Bewust kiezen maakt je meer mens
Naast het doorbreken van sleur, gaat kiezen ook over je mens-zijn. Filosofisch gezegd: bewust kiezen, maakt je ten diepste mens. Dat is ook waarom mensen in gevangenschap afgestompt kunnen raken, en soms zelfs hun menswaardigheid verliezen. Nu leven de meeste van ons in omstandigheden waarin we veel eigen keuzes kunnen maken. Is het dan niet oneindig zonde als we die vrijheid niet benutten?
Zo ben ik mij er bijvoorbeeld steeds meer van bewust geworden dat ik als consument met mijn keuzes veel meer invloed heb dan ik aanvankelijk dacht. Mijn kleine, maar bewuste keuzes wat ik wel of niet in mijn winkelmandje stop kunnen zo grote gevolgen hebben. Draag ik zo wel of niet bij aan betere levensomstandigheden van voedsel- of kledingproducenten?
Welke houding neem je aan?
Maar kun je wel altijd bewuste keuzes maken? Je bent als mens immers toch gevormd door je opvoeding? En je zit in levensomstandigheden en/of hebt verantwoordelijkheden die je een bepaalde kant opduwen. Dan kan bewust kiezen bijna klinken als een ‘luxe’.
Maar zelfs in de moeilijkste omstandigheden heb je altijd nog de keuze hoe je daarmee omgaat – stelt Edith Eva Eger, de vrouw die de holocaust overleefde, en haar levensverhaal vastlegde in het indrukwekkende boek ‘De keuze.’ Het was een les die zij weer leerde van een andere overlevende, Viktor Frankl. Hij zei: ‘Alles kan van iemand worden afgenomen, behalve één ding, de laatste van de menselijke vrijheden, en dat is dat iemand in alle gegeven omstandigheden kan kiezen welke houding hij aanneemt’.
Waar kies ik voor?
Het is een groot, veelomvattend advies, zeker in deze context. Maar je kunt ‘m ook toepassen op de bescheiden stukjes in ons dagelijks leven. Zoals wanneer je iemand vriendelijk gedag zegt, maar die persoon je volkomen negeert. Wat is dan je houding: laat ik mijn stemming hierdoor beïnvloeden, of laat ik het van me afglijden? Bewust kiezen, juist ook in de ogenschijnlijk kleine aspecten van ons leven, levert een hoop op. Het maakt je meer mens!
Welke keuzes wil jij bewuster gaan maken?
