• Actueel
• Christelijke feestdagen
• Muziek
• Televisie

Brave editie van The Passion roept kritische en actuele vraag op: ‘Wie geloof je?’

door Otto Grevink

2 april 2021 6

Terwijl Mark Rutte zijn eigen lijdensweg ging, werd in Roermond de elfde editie van The Passion opgevoerd. Nieuw en vertrouwd, op lege straten en een leeg plein, actueler dan ooit. Grootser dan de eerste corona-editie, ‘gewoon’ op een plein voor de kerk, maar ook intiemer, met huiskamers in beeld. Met de indringende vraag die al de hele dag in Den Haag speelde: ‘Wat is waarheid?’ Of nog indringender: ‘Wie geloof je?’

De elfde editie moest het zonder de EO doen. KRO-NCRV tekende dit jaar voor de uitzending, samen met o.a. de Protestantse Kerk in Nederland en het Bisdom Roermond. Inhoudelijk was de grote stempel van de Protestantse Kerk te merken in het thema: ‘Ik ben er voor jou’, het thema van Petrus voor de veertig dagen voor Pasen. Alle verhalen die gedeeld werden rondom een van de vele kruizen in Roermond draaiden daar ook om: hoe ben jij er voor anderen en hoe zijn anderen er voor jou? Ruim 21.500 mensen liepen virtueel mee met de online-processie en deelden hun verhalen.

Kostprijs

Daarin ontbrak de kritische toon die verteller Humberto Tan inbracht in het thema ‘Ik ben er voor jou’: ‘We zeggen het heel makkelijk maar wat als het wat kost, ben je er dan nog steeds? Wat als je eigen belang botst met de belangen van anderen?’ Bij het zien van deze ietwat brave editie van The Passion vroeg ik me af hoe ik er ben voor degenen die ik niet lief heb? Als het me dus echt wat kost? Natuurlijk hebben alle lieve mensen die hun verhaal vertelden veel gegeven of veel gekregen, en dat deden ze met veel inspanning of kregen ze ‘gewoon’. Maar hoe zou de wereld werkelijk veranderen als we dat doen voor de mensen met wie we moeite hebben? Dat moeten we niet alleen aan Jezus overlaten, die zei: ‘Heb je vijanden lief.’

Jezus

Jezus werd gespeeld door Freek Bartels, een musical-ster. Hij had al eerder met het Bijbelse bijltje gehakt als Jozef in Joseph and the amazing technicolor dreamcoat. Een verademing om iemand goed te zien zingen én acteren. Ik geloofde hem. Met een duet met Judas (Rob Dekay) dat echt knetterde, en een intens ontroerend ‘Laat me niet alleen’, waarin je Jacques Brels origineel nog kon terug horen en wat majestueus werd geëindigd door het orkest van Eric van Tijn. Een volheid en dramatiek die ik miste bij ‘We zullen doorgaan’ door de leerlingen, dat meer een verdoofde meezinger werd.

Tekst gaat hieronder verder

Ontspoord

Wie ik minder kon geloven was Maria, vertolkt door Trijntje Oosterhuis. De eerste twee liedjes van hofleverancier Marco Borsato waren mooi gekozen (o.a. ‘Zonen’ in plaats van ‘Dochters’) maar ze ontspoorden wat mij betreft in de toonhoogte en het letterlijk wankele evenwicht van Trijntje door haar veel te hoge hakken. Hierna zong ze mooier, onder andere een vertaling van ‘Tears in Heaven’, maar het verschil tussen een goed acterende musical-acteur en een gerenommeerde zangeres drong zich wel aan me op als kijker.

Vertalingen

‘Tears in Heaven’ (‘Als ik je zie in de hemel’) was niet het enige vertaalde lied. Ook het thema-lied van de sitcom Friends en het lied ‘Ik ben maar een mens’ (‘Human’) werden vertaald uit het Engels. Vertalingen die niet als vertalingen klonken, maar mooie Nederlandse liedjes werden. Vertalers hoedden zich voor metrische miskleunen die voor de hand lagen bij ‘I’ll be there for you’ als ‘Ik ben ér voor jou’. Dit werd: ‘Ik ben zo dichtbij, want ik ben er voor jou’.

Schuld

In de vertaling van ‘Human’ (‘Ik ben maar een mens van vlees en bloed. De schuld ligt niet bij mij’ ) zagen de schrijvers aanleiding om Jezus Judas expliciet de schuld te geven van het verraad. Dat verwarde me, en niet alleen om het niet bijbelgetrouw is. Ik had me na tien edities inmiddels verzoend met de samenvoeging van de geestelijke en wereldlijke autoriteiten van die tijd in één politiemacht en veroordelaar. De waarheid ligt wat genuanceerder, maar vooruit. Alleen wringt dat als Judas het geld dat hij kreeg voor het verraad in deze editie teruggooit voor de voeten van Pilatus, terwijl hij dat in de Bijbel bij het geestelijk gezag deed, zijn geloofsgenoten. Maar bovendien valt er in een debat wel iets meer te zeggen over wie schuldig is aan het verraad van Jezus.

‘Volgens Rob is Judas niet zomaar de bad guy die zijn vriend verraadt. Sterker nog, zonder Judas had het Paasverhaal er heel anders uitgezien. “Je kan alleen het goede hebben, als je ook het kwade hebt. Het feit dat Judas zo’n spijt heeft, dat hij er niet mee kan leven… Jezus is gestorven voor de zonde, maar Judas ook. Judas heeft ervoor gezorgd dat het zo is gelopen. In theorie is Judas als eerste gestorven voor onze zondes en Jezus als tweede. Dat vind ik superinteressant.”’

Rob Dekay

Actueel

Zo’n ‘whodunit’-debat vond op het moment van The Passion ook plaats in Den Haag. Verteller Humberto Tan haakte daar actueel op in: ‘Een leider in het nauw maakt rare sprongen. Een selectief geheugen is van alle tijden, ook vandaag.’ Zo was de hele editie van The Passion actueler dan ooit. Met Pilatus die als minister-president voor de verzamelde pers mét gebarentolk het volk te woord staat en zich laat leiden door opiniepeilingen. ‘Een goed bestuurder is een vriend van het volk’ klinkt het elk jaar, maar dit jaar nog indringender uit de mond van de zeer overtuigende Tygo Gernandt, in de nek van de zichtbaar aangeslagen Jezus.

Verbinding

‘Ik ben er voor jou’ was een actuele, warme en mooie geproduceerde editie van The Passion die ook in deze nieuwe opzet smaakt naar meer. Het thema verbindt, en dat deed deze editie ook, met een cast voor alle generaties, inclusief bekende vloggers. Ik ben benieuwd hoe de wereld er volgend jaar uit zal zien, als we er zo voor elkaar willen zijn.

Welk lied raakte jou het meest uit The Passion 2021?

Fotocredits: Maurits van Stuijvenberg