• Christelijke feestdagen
• Geloven & Ontdekken

Carnaval is juist een feest voor iedereen en niet van de kerk

door Otto Grevink

20 februari 2020 2

In het Gelderse Zevenaar geen carnaval dit jaar, maar een ‘verkleedfeest’. Zo kondigde een openbare basisschool in Zevenaar haar carnaval nieuwe stijl aan. Op de openbare school wordt immers geen geloof aangehangen, verklaren ze. En carnaval is een feest in de katholieke traditie. Dus hoort er een nieuwe naam bij. Ze konden de plank niet erger misslaan. Carnaval is nooit een feest van de kerk geweest, maar juist een feest van iedereen.

Natuurlijk: carnaval speelt vooral in die streken waar veel rooms-katholieken wonen of woonden. Het luidt de vastentijd in die daarna begint. Met een kater naar de kerk, en een askruisje halen. Ik heb het ook altijd een beetje wonderlijk gevonden. Meer tegengesteld kan het bijna niet.

Omkeren

Carnaval is dan ook een omkeerfeest, waarin Jan met de pet Prins Carnaval kan worden en de sleutel van de stad krijgt. Een feest waarin bovendien de spot gedreven wordt met de macht. Precies daarom vond de kerk het vaak maar niets. Vooral in Tilburg, waar ik nu dominee ben. In dit ‘Rome van het zuiden’ van vroeger werd wel gezegd dat de pastoor en de fabrieksdirecteur deze rolverdeling hadden: de directeur hield de mensen arm, de pastoor de mensen dom. Carnaval zoals we dat nu vieren was dus streng verboden en zou pas heel laat in de 20^e eeuw voet aan de grond krijgen. De pastoors hadden geen zin in spot en een uitbundig feest.

Niet in de kerk

De kerk zat lange tijd in zijn maag met dit feest. Het was dan ook niet door de kerk bedacht, maar had een oorsprong in allerlei niet-christelijke feesten die in onze streken gevierd werden. In verschillende perioden was het feest dan ook verboden, of werd het in besloten kring gevierd.

Voor iedereen

Voor mij laat dit zien dat Carnaval juist een feest voor iedereen is, voor ‘het volk’, en geen feest van de kerk. Je beroepen op de openbare identiteit van de school zou er juist voor moeten pleiten om het wèl te vieren. Het is inderdaad een feest van onze cultuur, maar niet per se van de christelijke cultuur.

Kans

Het is wel een fantastische kans om vanuit het geloof aan te sluiten bij de cultuur. Ook Jezus hield van omkeren en zette niet zelden de machthebbers te kijk. Met een knipoog van buiten naar je eigen traditie kijken: als je dat kunt is dat reden voor een feestje. Fijne carnaval, iedereen!

Foto: Flickr.com (Antonio Ponte)