Dag collega’s! Over het belang van een goed afscheid
We krijgen allemaal in ons leven te maken met ‘groot’ en ‘klein’ afscheid. Bij het ene afscheid staan we bewuster stil dan bij het andere. Maar waarom is goed afscheid nemen, als je van baan verandert, zo belangrijk, en hoe doe je dat?
De ene verandering is ingrijpender dan de andere. Toch is het goed om – ook bij relatief klein afscheid – je er bewust van te zijn dat er iets verandert. Er is een voor, en een na. Je neemt afscheid van het een, om met het ander te kunnen beginnen. Wat betekent dit bijvoorbeeld in een werksituatie?
Afscheid nemen van collega’s
Er zullen weinig mensen onder ons zijn die nog een leven lang bij dezelfde werkgever werken. Daardoor kennen we allemaal wel de situatie dat je van baan verandert. Verander je van baan uit vrije keuze, dan is het vaak makkelijk om iets af te ronden. Je afscheid verloopt dan soepel en je kunt uit laten zwaaien door collega’s tijdens een gezellig samenzijn. Toch kan ook dit type afscheid ingrijpender zijn dan je denkt. Want collega’s, zelfs degene met wie je een goede band had, verdwijnen uit je leven. Tenzij je een vriendschap hebt opgebouwd. Maar de meeste collegiale contacten zijn toch verbonden met je werk. En dat betekent vaak: einde werk, einde contact. Daar hoef je niet dramatisch over te doen, want het hoort bij het leven. Maar wees je er wel bewust van. Dan snap je ook meer de waarde van een goed afscheid: voor jezelf, maar ook voor je collega’s.
Onvrijwillig
Er is een situatie denkbaar waarin het een stuk ingewikkelder is om afscheid te nemen van je werk. Misschien is je baan wegbezuinigd, je krijgt geen verlenging, of je bent langdurig in de ziektewet beland. Ik weet waarover ik het heb, want ook ik moest ooit vertrekken omdat er geen geld meer was voor mijn functie. Ik kan je vertellen; dat geeft je zelfvertrouwen best een knauw. En hoewel het niet met mijn functioneren te maken had, voelde het toch als een afgang. Alsof je werk er blijkbaar niet zo toe deed. Het liefst was ik dan ook met de stille trom vertrokken. Toch ben ik blij dat ik dit niet heb gedaan. Ik moest even een drempel over, maar begreep toen dat een zorgvuldig afscheid voor mijn eigen proces belangrijk was. En dat betekende: een exitgesprek waarin ik aan kon geven wat ik goed en minder goed vond, mijn werk zo goed mogelijk afronden, en in kleine kring afscheid nemen.
Kun je het leren?
Van Dietrich Bonhoeffer is het mooie gedicht: Afscheid nemen. Of het nu gaat om groot of klein afscheid, het is goed om stil te staan bij een periode en die bewust af te sluiten. Want het zijn herinneringen die je meedraagt en die je gevormd hebben tot wie je nu bent. In die zin is leven eigenlijk een aaneenschakeling van afscheid nemen:
Afscheid nemen is met zachte vingers
wat voorbij is dichtdoen
en verpakken in goede gedachten van herinnering.
Het is verwijlen bij een brok leven
en stilstaan bij de grote momenten van pijn en vreugde.
Afscheid nemen is met dankbare handen weemoedig meedragen
al wat waardevol is om het niet te vergeten.
Het is moeizaam de draden losmaken
en uit het web van de belevenissen loskomen.
Het is achterlaten met de zekerheid
dat de herinnering aan al het goede
je voor altijd dierbaar zal blijven.
Leven is vanaf zijn geboorte voortdurend afscheid nemen,
loshaken om voort te gaan,
zichzelf verliezen om zichzelf te vinden,
het risico nemen van de graankorrel om vruchten voort te brengen.
Afscheid nemen is het moeilijkste in het leven: men leert het nooit.
Dietrich Bonhoeffer
