Een lesje geschiedenis
Elie Wiesel sprak ooit de onvergetelijke woorden: “Hoe verschrikkelijk het is om geen toekomst te hebben, niets is tragischer voor een mens of volk om geen verleden te hebben.” Pas na een paar minuten begreep ik ongeveer wat Wiesel bedoelde. De toekomst is altijd open: dáár liggen de kansen en de mogelijkheden en alles wat je wenst of verlangt zal zich daar, ergens, kunnen gaan afspelen. Maar je verleden neem je altijd met je mee en loskomen lukt je niet, hoe graag je dat af en toe ook zou willen. Iedere dag krijg je er wat meer geschiedenis bij. En wordt je toekomst hier een stukje kleiner.
Ik typ deze woorden op geboortegrond. Sterker: al bijna honderd jaar woont mijn familie op dit stuk grond in het Veluwse Beekbergen. Ik heb een keer een stamboom erop nageslagen en tot het jaar 1650 (verder kwamen we niet) kwam mijn voorgeslacht niet verder dan het nabijgelegen Vaassen, zo’n 20 kilometer verderop. Ik blijk daar gevoelig voor te zijn: ik ontleen een deel van mijn identiteit aan het gegeven dat ik hier ‘hoor’. Dit in tegenstelling tot mijn zus die op haar achttiende met gierende banden het dorp verliet om er niet meer terug te keren. Maar geschiedenis is veel meer dan een naam of een plaats in het verleden. Het zijn ervaringen, telkens nieuwe ervaringen, gestold in menselijke vorm: gaandeweg de generaties hebben mensen geleerd van hun eigen tijd
Wat is je fundament?
De geschiedenis leert dat de mens niets leert van de geschiedenis. Dat is gevaarlijk, want dan moet je hem overdoen, met alle ellende van dien. Net zoals vroeger op school moet je geschiedenis leren. Het zijn geen domme, kille feiten: je kunt er je voordeel mee doen. En dan bedoel ik niet alleen de geschiedenisboekjes of de jaaroverzichten van de NOS, maar vooral je eigen verleden. Wat is je fundament? Een fundering wordt altijd als eerste gebouwd: later lukt het niet meer om onder je huis een betonnen vloer aan te brengen en wanneer het fundament wankel is, pleurt de zaak bij slecht weer zo in elkaar. Nóg belangrijker: je verleden en je toekomst horen bij elkaar. Dat kan vervelend zijn, helemaal als je verleden bestaat uit verdrietige gebeurtenissen. Maar kwijtraken kan niet meer, hoe graag je het ook zou willen.
Jezus als groot uitgum-apparaat
Vroeger had je altijd van die tekeningen en liedjes dat je alle bagage van je verleden, alle schuld en alle ellende, onderaan het kruis van Jezus kan laten liggen. En vervolgens zag je op die plaatjes mensen daarna fluitend verder lopen, zonder enige ballast. Ik geloof er geen moer van: Jezus als groot vergeet-of uitgum-apparaat. De herinneringen en de pijn blijven en kunnen telkens weer de kop opsteken, merk ik. En het maakt mij tot wie ik ben, en ik blijf in beweging. Maar God als een adres waar je altijd terechtkunt? Zowel met je verleden als je hoop voor de toekomst? Ik vind het een geruststellende gedachte.
Hoe ga jij om met jouw verleden en je toekomst?
Marijke
Zegengebed
(Frans Cromphout)
Moge de weg je zeggen:
10 januari 2019volg me maar
Moge de ster je zeggen:
richt je vaart op mij
Moge de grond je zeggen:
bezaai me.
Moge het water je zeggen:
drink me
Moge het vuur je zeggen:
warm je
Moge de boom je zeggen:
schuil in mijn schaduw
Moge de vrucht je zeggen:
pluk me, eet me.
En als je de weg kwijtraakt;
geen vaste grond meer vindt
en dreigt te verdrinken;
Als het vuur is gedoofd en je kou lijdt
in een nacht zonder sterren;
als de bomen kaal zijn
en je honger en dorst hebt,
Dan moge zijn STEM je zeggen:
Wees niet bang, Ik zal er zijn.