• Actueel
• Bijbel
• Geloven & Ontdekken
• Opinie

God ‘hij’ of ‘Hij’; waar gaat het over?

door Otto Grevink

13 februari 2021 2

Is God Hij of hij? En is ‘hij’ niet al mannelijk genoeg? In de nieuwste Bijbelvertaling, de NBV21, wordt naar God weer verwezen met Hij met een hoofdletter. “Voor sommigen doet Hij met een hoofdletter misschien pijn aan de ogen, maar voor anderen doet hij met een kleine letter pijn aan het hart” volgens de vertalers. Pijn aan je ogen of pijn aan je hart; je kunt horen waar de vertalers meer gewicht aan gaven.

Vanuit een groep van vrouwelijke religiewetenschappers en theologen kwam er deze week verzet. De terugkeer van de zogenaamde ‘eerbiedskapitaal’ is voor hen een ‘klap in het gezicht’. Na de pijn in de ogen, de pijn in het hart en de klap in het gezicht is het duidelijk dat iedereen gehavend uit deze discussie komt. De vraag is of dat nodig is. Volgens mij voeren we niet de juiste discussie en lopen er zelfs twee door elkaar.

Twee discussies

De pijn aan het hart als ‘hij’ met een kleine letter wordt geschreven, gaat over eerbied voor God. Als je eerbied voor God hebt schrijf je dan Hij, en Zijn en U. Het is een soort gelovige beleefdheidsvorm, en misschien meer nog een vorm van ‘vreze des Heren’, eerbied voor Iemand (daar ga ik weer) die hoger en meer is dan ik (met een zo klein mogelijke letter). Of dat terecht is of niet, en of dat in het verleden al of niet in gebruik was (in de eerste Statenvertaling (17^e eeuw) en in de oude talen niet) is een discussie die vooral over jouw spiritualiteit gaat. Met hoeveel eerbied wil jij spreken over God en wat betekent dat dan over hoe je over hem schrijft? Maar deze discussie gaat in ieder geval niet over of God nu mannelijk is of niet, althans niet in eerste instantie.

Man gemaakt

Voor anderen betekent die ‘eerbiedskapitaal’ iets anders: Naar God verwijzen met ‘hij’ maakt hem mannelijk, maar met ‘Hij’ maak je er een man van… Ik moest hier ook even over nadenken, maar snap het als je bedenkt dat we namen met een hoofdletter schrijven. Je bent je naam. Dus als God Hij wordt genoemd dan snap ik dat die mannelijke term (overigens net als Heer) samenvloeit met wie hij is. En benadruk je extra het mannelijk taalgebruik. Dit gaat er veel meer over of we niet veel inclusiever over God zouden moeten praten, en eigenlijk niet over die hoofdletter op zich. En dus niet over of je eerbied hebt voor God en of een hoofdletter dan gepast is.

Inclusiever spreken over God

Het is niet makkelijk om inclusief over God te praten. Daarin belemmert onze taal ons ook. Zelfs onzijdige woorden zijn mannelijk in hun vervoeging: het kind dat zijn fles drinkt. Tegelijkertijd liggen er mooie kansen om breder, inclusiever, over God te spreken. In de Bijbel zelf is de Geest in het Oude Testament vrouwelijk. En een woord als barmhartigheid (gevoel vanuit het diepste binnenste van een moeder) is een vrouwelijk woord. Dus waarom zou je God ook niet Moeder kunnen noemen, of onzijdiger de Eeuwige. En waarom niet ook met een hoofdletter?

Heer

De discussie is volgens mij fout gelopen toen er in de vorige Bijbelvertaling besloten is wel over ‘Heer’ te spreken (met een hoofdletter), maar ernaar te verwijzen met ‘hij’ (met een kleine letter). Het was ‘een compromis’, zo wordt toegegeven. Als het compromis de andere kant op was gevallen; als er veel inclusiever over God werd gesproken dan alleen met ‘Heer’ (Eeuwige, Ene enz.) en ze de Geest meer haar ding hadden laten doen, dan was het niet meer zo erg geweest dat de oorspronkelijke taal van de Bijbel en onze taal weinig andere ruimte laten dan naar God te verwijzen met ‘Hij’. Met een eerbiedige hoofdletter geschreven wat mij betreft. Nu voeren we de discussie over het verkeerde woord.

En rest ons maar één ding: een HOOFDLETTERBIJBEL.