In de traditie van Ignatius van Loyola (geboren 1491, tijdgenoot van Luther en Calvijn) wordt God vooral persoonlijk voorgesteld, als iemand die met de mens een relatie wil. De tekst wordt dan een ruimte waarin je God of Jezus kunt ontmoeten.

Kijken met gesloten ogen

Voor die ontmoeting kun je een beroep doen op je voorstellingsvermogen door je ‘innerlijke’ zintuigen te gebruiken: het is als het ware ‘een kijken met gesloten ogen’. Maar het is ook ruiken, tasten, horen en proeven. Het gaat om een zo concreet mogelijke voorstelling van de plaats, de personen, de sfeer, de handelingen. In de ervaring van Ignatius is een beschouwing die concreet en zintuiglijk is op een andere manier heilzaam dan een overweging die vooral rationeel of intellectueel wil begrijpen. Ze doet meer een appel op het gevoel, het handelen en de wilskracht en in mindere mate op het verstand. Dit neemt niet weg dat meer rationele en affectieve momenten binnen dezelfde gebedstijd elkaar kunnen afwisselen en verrijken. Tenslotte roept Ignatius in deze methode de biddende mens op actief deel te nemen en geen afstandelijke buitenstaander te blijven. Zo kun je met Kerst zélf bij de kribbe staan en later zelf Jezus op zijn wegen volgen. Het evangelie gebeurt hier en nu en je mag er een rol in spelen.

Voorbereiding

• Ga op de voorgenomen tijd aan je meditatie beginnen. Zie het als een afspraak met een vriend(in): dan wil je ook niet graag te laat komen of zonder goede reden verstek laten gaan.
• Spreek met jezelf af hoe lang je meditatie duurt. Dat is afhankelijk van wat je denkt aan te kunnen. Maar als je een bepaalde duur (bijv. een half uur) hebt vastgesteld, houdt je daar dan aan, ook als het lastig of saai is.
• Zoek een plek op die je helpt om God te zoeken en u door hem/haar te laten vinden. Een plek waar je niet gestoord wordt (telefoon uit). Met een focuspunt (kaars, icoon). Doe enkele ontspannings- oefeningen en neem een houding aan die je kunt volhouden, wakker en open. Geef aandacht aan uw ademhaling.
• Stel je in Gods tegenwoordigheid, d.w.z. wees ervan bewust dat God er is, dat je er bent en dat er tussen jullie beiden iets kan gebeuren.

Stapstenen voor de meditatie

• Lees de tekst (die je tevoren al hebt gekozen en gelezen) opnieuw langzaam door, eventueel hardop.
• Vraag wat je verlangt, wat ook maar ingegeven wordt door de tekst en je eigen situatie. Bijvoorbeeld ‘geef me vandaag een teken van liefde’.
• Leef je zoveel je kunt in. Stel je de passage visueel voor. Beschouw het verhaal alsof het een toneelstuk is dat zich voor je afspeelt en waar je op een gegeven ogenblik ‘instapt’ en mee gaat doen. Mogelijk in wisselende rollen.
• Laat je gevoel spreken. Als je ergens door geraakt wordt, blijf daar dan gerust bij stilstaan. Het gaat er niet om de hele tekst ‘door te werken’, maar om datgene wat u smaak geeft zo goed mogelijk te proeven, ook als het minder lekker smaakt.
• Rond af met een gesprek. Ignatius raadde aan dat we met God zouden spreken ‘zoals een vriend(in) spreekt met een vriend(in)’. Probeer dit aan het einde van  je gebedsperiode.
• Sluit af met een (dank)gebed. Aan het eind is het goed om een (vast) gebed (bijvoorbeeld het Onze Vader of een ander gebed dat geschikt is) te bidden waarmee je dankt voor wat je gegeven is.
• Reflecteer op je meditatie. Neem na je meditatie een minuut of tien de tijd om na te gaan wat er gebeurd is: let vooral op waar u (positief of negatief) geraakt werd, d.w.z. waar u enthousiasme, verveling, devotie, weerzin, enz. ondervond. Maak aantekeningen in een dagboekje, teken of schilder erover. Als u behoefte voelt om erover te spreken, zoek dan een geestelijk begeleid(st)er.

Ignatius

Ignatius voorzag een ontwikkeling en doorwerking van het gebed in de loop van een dag. Als een mens de eerste keer ’s avonds een tekst leest, is hij/zij wellicht vooral bezig met zijn verstand. Als je er voor de tweede keer mee bidt, ben je misschien vooral bezig met je voorstellingsvermogen. Daarna is het vooral je hart, je affectieve laag, zijn het de gevoelsreacties die de boventoon voeren. Zo komen al de ‘vermogens van je ziel’ een voor een aan de beurt, om vervolgens tot rust te komen.

Als je er ’s avonds opnieuw bij stilstaat kun je komen tot verstild gebed, d.w.z. een vorm van aandachtig de blik richten op het eigen innerlijk, om te zien, te horen, te ruiken, wat God daar bewerkt als je opnieuw het materiaal van die dag doorneemt, maar dit keer zonder je verstand, voorstellingsvermogen of gevoel te activeren. Je laat het maar aan je gebeuren.

Terugblik op de dag

• Kijk terug op de dag, laat deze als een film voorbij gaan. Luister naar de geluiden,  proef de dag als een glas wijn, wat is de nasmaak van deze dag?
• Sta stil bij wat je blij maakte, ontroerde, goed deed. Waar was je dankbaar voor? Je kunt ervoor danken.
• Bij de beelden/herinneringen die naar boven komen kan ook iets van onrust zijn, verwarring, verdriet, leegte, gemis, irritatie. Kijk ernaar en vertrouw jezelf toe aan Gods barmhartige liefde.
• Word stil in jezelf en vraag God je te laten zien waartoe Hij/Zij je liefdevol uitnodigt. Waar heb je vandaag die uitnodiging gevoeld?

Download hieronder twee voorbeelden van Ignatiaanse meditatie en een aandachtsoefening:

Ignatiaanse meditatie

Bron: Protestantse Kerk – Ideeënbank