• Actueel
• Nieuws

Keti Koti: is goed/fout denken niet goed fout?

door Otto Grevink

1 juli 2020 2

Een hoogbejaarde acteur vertelde me dat zijn vader bij de NSB gezeten had. Hij had daar als kind lang last van gehad. Later zette hij zich in voor wat werd genoemd ‘kinderen van foute ouders’.
Vandaag, op de dag van de viering van het einde van de slavernij, Keti Koti, komt dit verhaal bij me op vanwege het verhitte debat over racisme. Racisme is een groot probleem. Maar lossen we dat op door mensen in te delen in ‘goed’ en fout’?

In het racisme-debat rondom een uitspraak van Johan Derksen worden mensen zelfs voor NSB’er uitgemaakt. Het herinnert aan een tijd waarin mensen het trauma van de Tweede Wereldoorlog probeerden te verwerken door mensen in te delen in ‘goed’ en ‘fout’. We schijnen daar als Nederlanders extreem fanatiek in te zijn geweest. We dachten erg zwart-wit. En dat doen we nog steeds. Natuurlijk is het onze plicht om misstanden te benoemen, en daders aan te wijzen. Maar maakt hen dat dan ‘fout’ en de anderen ‘goed’?

Zwartboek

In de film Zwartboek over de Tweede Wereldoorlog raakte de wanhoop van hoofdrolspeelster Carice van Houten mij enorm. Ze raakt volstrekt gedesillusioneerd als vrienden vijanden blijken te zijn. Zo weet ze niet meer wie ze nog kan vertrouwen en wie niet. Wat is dan goed, en wat is dan kwaad? Wat is waarheid?

Iedereen heeft wel iets gedaan

Wat mij raakte is dat de werkelijkheid helemaal niet zo overzichtelijk is. ‘Wie van jullie heeft nooit iets verkeerds gedaan? Die moet als eerste een steen naar de vrouw gooien’ zei Jezus tegen de mannen die een overspelige vrouw wilden stenigen. Had zij niets fouts gedaan. Ongetwijfeld.
‘Zondig niet meer’ zegt Jezus tegen haar als niemand een steen naar haar heeft geworpen. Maar die mannen gooide niet voor niets niet.

Splinter

Kunnen we dan niets meer zeggen? Jawel hoor, als we maar niet denken dat wijzelf aan de ‘goede’ zijde staan en anderen aan de ‘foute’ zijde. Er zal genoeg op ons aan te merken zijn. ‘Jullie letten goed op de fouten van anderen. Maar je eigen fouten zie je niet. Het is alsof je een splinter ziet in het oog van een ander, maar niet ziet dat er in je eigen oog een balk zit. Je zegt tegen die ander: ‘Kom, ik haal die splinter wel even uit je oog.’ ‘Doe niet zo schijnheilig! Haal eerst die balk uit je eigen oog. Dan kun je zelf weer goed zien. En pas dan kun je de splinter uit het oog van de ander halen’ vertelde Jezus.

Met elkaar

Ban het racisme uit, dat is de grote opdracht die ook dit jaar bij Keti Koti klinkt. Maar laten we dat met elkaar en niet tegen elkaar doen. We zijn niet beter dan anderen. Bovendien: als je met één vinger naar een ander wijst, wijzen er nog altijd vier naar jezelf…

Beeld: Tropenmuseum