![Kleur bekennen: samen werken aan racisme [briefwisseling #02]](https://www.mijnkerk.nl/wp-content/uploads/2021/06/racisme-kleur-bekennen.jpg)
Kleur bekennen: samen werken aan racisme [briefwisseling #02]
Kleur bekennen: racisme blijft een thema waar we niet over uitgepraat raken. Mijn dochter en ik spraken in onze eerste briefwisseling over de tijd nemen om met elkaar over dit onderwerp te discussiëren, maar om elkaar vooral de ruimte te geven om tot elkaar te komen. Marie-Mae sprak over ’tokenism’. Ik zocht de betekenis hiervan op en stel in deze brief de moeilijke vraag: “Wanneer hou je net zoveel van jezelf als van je naaste?” We schrijven weer door, lees je mee?
Lieve Marie-Mae,
Dat was een brief om over na te denken! Er kwamen allerlei gedachten bij me naar boven. Over ongezellige gesprekken, bijvoorbeeld. Ik ben meestal best direct, maar als het om dit soort discussies gaat, vind ik het moeilijk om daar een verbindend gesprek over aan te gaan. Door er met gestrekt been in te gaan bijvoorbeeld: daarvan denk ik niet dat we verbinding maken, maar dat we eerder verder van elkaar verwijderd raken. Dus ja, ik kies vaak voor het gezellige gesprek. Over gestrekt been gesproken, mooi bruggetje naar het EK voetbal.
Jij en ik zijn niet van die voetbalfans, maar mijn oog viel wel op een artikel in de krant over kleur bekennen op het EK. Het Duitse elftal wil duidelijk maken dat het tegen racisme en homofobie is, ze dragen een regenboogarmband. De teams van België en Engeland knielen voor de wedstrijd, ze strijden hiermee voor diversiteit. Met deze kleine acties laten de voetballers zien dat ze hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. Er is veel over te doen: een regenboogarmband mag wel, een stadion in regenboogkleuren niet. Geen gezellige discussies, maar toch spreken de voetballers zich uit, zonder gestrekt been.
Je sprak in je brief over ’tokenism’: het aannemen van medewerkers uit minderheidsgroepen om te laten zien hoe sociaal een organisatie is. Of zoals jij benoemde: in films en series worden de hoofdrollen vertolkt door witte acteurs en de bijrollen gespeeld door acteurs van kleur, onder het mom van inclusiviteit. Jij bent daar vooral mee bezig vanuit je opleiding, ik vind het heel mooi dat jullie daar bewust mee om leren gaan en daar ook eerlijke keuzes in maken. Ik keek een tijdje terug een Engels kostuumdrama, mijn guilty pleasure. Ik zag kostuums, ik werd enthousiast en toen ik las dat er kleurenblind gecast was, werd ik nieuwsgierig. Eerst dacht ik: een Britse koningin en een hertog van kleur? Eerlijk is eerlijk, het was even wennen, maar na een halve aflevering was ik het totaal vergeten. En nadat ik de hele serie keek, liet ik het ook los dat een kostuumdrama waarheidsgetrouw moet zijn.
Ik wil maar zeggen dat het beeld dat we voorgeschoteld krijgen in de media, in films, politiek of door voetballers van grote invloed is. En daar kan jij je steentje aan bijdragen. Je doet dat al op social media, maar hoe ga jij dat straks in je werk als actrice doen? Stel je voor dat je voor een droomrol gecast wordt, maar dat blijkt dat er voor de serie of film waar je in gaat spelen niet inclusief gecast is, wat doe je dan? Want zou het in jouw geval betekenen dat je de rol niet neemt en jezelf dat werk onthoudt? Met die vraag kom ik ook meteen bij mijn eigen moeilijke gedachte. Soms bekruipt mij het gevoel dat door inclusief te denken, je eigen identiteit of kansen verdrongen worden. Eigenlijk is de vraag dan: “Wanneer hou je net zoveel van je jezelf als van je naaste?”
Liefs,
Je moeder
Antwoord Marie-Mae:
Ha lieve mama,
Wat een lange en interessante brief. Ik ga proberen om op alles in te gaan.
Het is ook moeilijk om een verbindend gesprek aan te gaan over racisme. Het is een gevoelig onderwerp, vaak hebben mensen het idee dat ze “tegenwoordig niets meer mogen zeggen” en dat iedereen “lange tenen” heeft. Volgens mij is het juist goed om empathischer te worden naar elkaar en dat begint vaak met het erkennen en bewust worden van je eigen plek en privileges. Overigens ben ik het met je eens dat het gestrekte been inderdaad niet de perfecte tactiek is.
Tokenisme is een interessante term hè? Leuk dat je het hebt opgezocht.
Wat een interessante stelling die je me geef over mijn acteercarrière. Ik denk dat inclusiviteit niet begint bij de casting van een film of serie, maar al bij het schrijven en maken van de productie. Dat bij de oorsprong van het project al diverse mensen werken en niet alleen maar witte mensen die mee willen doen met de “inclusieve trend”. Dat is namelijk net zo pijnlijk, om inclusiviteit te zien als een trend die weer voorbij waait. Ik zeg eerlijk dat ik niet eens mee zou willen doen met zo’n project, dat meen ik echt. Een droomrol is ook een rol die niet problematisch is, bijvoorbeeld. Persoonlijk kan ik rollen ook pas echt goed spelen als ik er inhoudelijk achter sta. Dus ik zou het niet eens willen.
Aan de andere kant, alle antwoorden over mijn carrière ten opzichte van inclusiviteit heb ik niet. Ik twijfel vaak. Stel nou dat ik een man zou moeten spelen die een transpersoon is, zoals Eddie Redmayne een vrouw speelt in The Danish Girl. In eerste instantie vond ik dat een mooie film met een belangrijk verhaal. Maar vanuit de transgender-community kwam er kritiek op de keuze voor een mannelijke acteur, in plaats van een acteur die echt transpersoon is. Dat heeft te maken met representatie. Heteroseksuele witte vrouwen zien zichzelf de hele tijd terug op televisie, in films. Maar de transcommunity ziet zichzelf eigenlijk nooit gerepresenteerd en áls er dan een film wordt gemaakt over hun thematiek speelt iemand ze na. Ik kan me voorstellen dat dat een oncomfortabel gevoel geeft. Hetzelfde geldt eigenlijk voor de gehele LHBTI+-gemeenschap, maar ook voor dikke mensen. Hoeveel acteurs dragen wel eens een fatsuit om een dik iemand te spelen. Vaak spelen ze ook stereotyperend de “gezellige grappige types”.
Jij zegt in je brief over het gevoel dat door inclusief te denken, je eigen identiteit of kansen verdrongen worden. Ik vind het interessant en eerlijk dat je dit vraagt. Ik snap je vraag ook, die is bij mij ook weleens langsgekomen. Maar dat jouw ruimte kleiner wordt als je ruimte weggeeft is denk ik niet waar. Dat gaat uit van winnen of veroveren. Volgens mij gaat het niet over winnen, maar over samenwerken. Je moet jezelf nooit kleiner maken dan je bent, maar wel open blijven staan voor de kritiek van anderen en je dan afvragen of je – in mijn geval – zo’n rol wel zou wíllen spelen.
Snap je?
Liefs,
Je dochter
