Nico ter Linden hielp mij de eerste bijbelverhalen begrijpen
Dominee Nico ter Linden schreef onder andere zes delen met hervertellingen van bijbelverhalen, Het verhaal gaat. Ik heb veel aan die boeken gehad, omdat ze me hielpen te begrijpen waarom die eerste moeilijke verhalen in de bijbel staan.
De scheppingsverhalen, Adam en Eva in het paradijs, de Ark van Noach, en niet te vergeten de Toren van Babel: mooie verhalen, maar ik weet ook vaak niet wat ik er nu van moet denken. Moet ik ze nu letterlijk nemen? Dat kán toch niet? En zo kun je heel veel vragen stellen bij juist deze bijbelverhalen: hoe kán dat nou? ‘Wat deed Noach op die boot met de mest?’ vroeg een kind mij op school. En dat is dan nog een van de meest onschuldige vragen. De schepping in zeven dagen, de zondeval, en überhaupt dat we allemaal van twee mensen zouden afstammen…
Betekenis
Nu ben ik gelukkig wel erin opgevoed dat ik niet alles letterlijk hoefde te nemen. Anderen zijn zo wel op gevoed, misschien jij ook, en dan krijg je het best lastig met deze verhalen als je er zelf over gaat nadenken. Maar ook als je ze niet letterlijk hoeft te nemen, wat kun je er dan mee? Wat is de betekenis ervan?
Het verhaal gaat… van een volk in ballingschap
Door de boeken van Nico ter Linden kon ik meer ontspannen met deze verhalen omgaan. Natuurlijk, het zijn geen historische verhalen, dat wist ik allang. Zo zijn ze ook nooit bedoeld geweest. Het zijn betekenisverhalen. Maar met welke betekenis dan? En Nico ter Linden schetste in zijn eerste deel van Het verhaal gaat… een beeld van een volk dat in de Babylonische Ballingschap terecht is gekomen (vanaf 587 v.Chr.) en de verhalen op gaat schrijven die ze elkaar al eeuwen vertellen.
Reset: waartoe?
Die Babylonische ballingschap is een soort reset-moment. ‘Waarom zijn wij op aarde?’ bij wijze van spreken. En inderdaad: het zijn waarom-vragen. Geen hoe-vragen. Geen technische of historische vragen van: hoe is de schepping gegaan, of hoe het kwaad in de wereld is gekomen. Waarom-vragen stellen vragen naar de betekenis van wat we om ons heen zien.
Schepping
Waarom is de wereld gemaakt? Met welke zin? Wat wilde God ermee? En dan vertelt dat verhaal iets over een God die orde schept in de chaos. Want leven is te vinden als er orde geschapen wordt in de chaos.
Adam en Eva
Waarom is de mens man en vrouw? Omdat het niet goed is dat de mens alleen is. Omdat hij anders denkt dat de wereld om hem draait. Daarom heeft hij een ‘tegenover‘ nodig.
Ark van Noach
En als God nu ziet hoe mensen met elkaar omgaan? Zou hij er dan niet een einde aan willen maken en opnieuw willen beginnen? Stel dat God dat zou doen en met de mensen opnieuw zou willen beginnen, zou dat dan iets uithalen? En dan komt er een oeroud verhaal van een Ark en van water, overal water, net als bij de schepping. God begint opnieuw met één enkele mens, het minimale. En zijn vrouw en kinderen. Wat gebeurt er daarna? Het kwaad begint ook weer van voor af aan.
Toren van Babel
Het volk ziet in Babylon dan die grote Perzische torens, die tot de hemel rijken. In hun wereld is er nu maar één wereldrijk, het Perzische rijk. Eén rijk, één volk, alles en iedereen één. Zou dat goed zijn? Steken we dan niet God naar de kroon? Kunnen mensen ook niet beter verdeeld zijn, zodat ze niet tegen God kunnen samenspannen? En dan ontstaat het verhaal van de toren van Babel.
Nico ter Linden hielp de bijbel te ontsluiten
Niet alles wat ik hier over de ‘oerverhalen’ uit de bijbel vertel heb ik rechtstreeks van Nico ter Linden, maar ik ben er wel geïnspireerd door geraakt. Het heeft me verder gebracht en deze verhalen voor mij een zinvolle betekenis gegeven. Nico ter Linden hielp bijbelverhalen te ontsluiten die in hun beelden zo ver van me afstaan, maar die gaan leven als ik begrijp waarom mensen deze verhalen vertellen. En dan kan ik er ook nog veel meer over vertellen. Dat moet ik dan later maar eens gaan doen.
