‘Niemand weet wat leven is, alleen dat het gegeven is’
‘Niemand weet wat leven is, alleen dat het gegeven is.’ Deze tekst schreef een vriendin op het geboortekaartje van haar dochter. Ik vond het een prachtige tekst. Toen, zelf bijna moeder, verwonderd over het leven, begreep ik zo goed het gevoel van het krijgen van nieuw leven. Nu, jaren later, denk ik ineens weer aan die tekst, dat het leven je gegeven is. Een plotseling overlijden van een te jonge vrouw was de aanleiding. Als je gelooft dat het leven je gegeven is, moet je dan ook accepteren dat je nergens recht op hebt, op dat leven bedoel ik? Dat je het leven moet nemen zoals het is en je daarbij neer moet leggen? Maar kun je na zo’n ingrijpende gebeurtenis zeggen: het leven is je gegeven en ik leg me neer bij wat me overkomt?
We weten niet hoe we aan het leven komen. We weten dat er een begin is, een einde en een poosje er tussenin. Maar hoe lang dat leven is, blijft geheim. We weten wel wat het met je doet om iemand te verliezen. Zeker als het een te jonge vrouw of man betreft of als iemand plotseling overlijdt. We zeggen woorden als ‘onbegrijpelijk’, ‘veel te jong’, ‘zo onverwacht’ en ook ‘waarom, waar is dit goed voor’? Verschrikkelijke dingen in het leven accepteren omdat het leven gegeven is, is op zo’n moment niet of nauwelijks mogelijk. Ik kan het in ieder geval niet opbrengen, het voelt oneerlijk en onbegrijpelijk. Ik ben eerder boos dan gelaten en het voelt logisch om iemand de schuld te geven. Bijvoorbeeld de gever van het leven. Waarom geef je leven om het vervolgens terug te nemen? Niemand weet wat leven is, alleen dat het gegeven is. Het leven is soms goed en soms verschrikkelijk.
God is oorsprong, doel en onze zin
Het gedicht op het geboortekaartje is van Huub Oosterhuis en gaat nog verder: ‘Niemand weet wat leven is, alleen dat het gegeven is en dat van dit geheimenis, God het begin en het einde is.’ Het gedicht wordt vaak op geboortekaartjes maar ook op rouwkaarten gezet. Begrijpelijk, het gedicht zegt iets over het begin én het einde van het leven. De periode tussen het begin en het einde wordt ingesloten, zoiets als God is oorsprong, doel en onze zin.
Het leven liefhebben
Wat heb je aan deze tekst als je net een dierbare hebt verloren? Ik weet het niet precies. Wat ik wel weet is dat het leven mij, inclusief de storm en de regen, de boosheid en verdriet, gegeven is. Dat ik daar boos en teleurgesteld over kan zijn. Maar als ik het na mijn eerste boosheid of teleurstelling kan opbrengen om dát leven lief te hebben, omdat we het leven nou eenmaal zo gekregen hebben, dan vind ik de rust die nodig is om te leven. Dan kan ik leven, met storm en regen, naast de zon en de blauwe lucht. Want niemand weet wat leven is, alleen dat het ons zo gegeven is.
