Over het boerenprotest en geloofwaardigheid
“We onderhandelen niet met terroristen” of “we zwichten niet voor geweld”: uitspraken die je weleens hoort in Amerikaanse televisieseries. En toch is er deze week iets bijzonders gebeurd in Nederland, bij het tweede boerenprotest van afgelopen dinsdag. Boeren trokken in verschillende steden op naar het provinciehuis om daar (met enige intimidatie) de nieuwe stikstofbeperkingen van tafel te krijgen. Dat is hun goed recht. Maar veel provinciaal gedeputeerden gaven wel erg snel toe aan de boerenacties. En dat is zorgelijk.
In Groningen liep het boerenprotest uit de hand: daar werden met trekkers deuren geforceerd en hekken omver gereden. Maar de Groningse gedeputeerde bleek wél over enige ruggengraat te beschikken. “Het is een misverstand dat je je zin kan krijgen met geweld”, zo sloot de commissaris van de koning René Paas zich bij hem aan. Ook het Centrum voor Openbare Orde en Veiligheid vond dat de provincies Overijssel, Gelderland, Drenthe en Friesland wat al te snel door de knikkende knietjes zijn gegaan. Want nog los van de vraag over de stikstof: het tweede boerenprotest laat zien dat een meer overlastgevende of fysieke vorm van protest loont. Zoals het blokkeren van snelwegen of straten met tractoren. Ongeacht of de reden voor het protest legitiem is.
Voor mijn gevoel gaat dat ten koste van de geloofwaardigheid. Politici staan bij de burger al in een slecht blaadje als het gaat om vertrouwen, maar als je ook nog laat zien dat je beslissingen terugdraait uit angst voor geweld of ongeregeldheden dan begeef je je in mijn ogen op een hellend vlak. Dan geldt daadwerkelijk het recht van de sterkste. Iets soortgelijks is bezig met de inval van Turkije in Noord-Syrië. Daar staat de geloofwaardigheid van de Europese Unie serieus op het spel. Eén belletje van Trump of Poetin kan de wereldorde blijkbaar veranderen, en Europa hobbelt daar, in de ogen van veel mensen, als een tandeloos vrouwtje achteraan in. Europese verkiezingen, de lobby voor méér Europa, het belang van Europa dat door de overheid wordt gepromoot: wat stelt het voor als Europa als het erop aankomt weinig kan uitrichten?
In de Bijbel zijn de verwachtingen in Israël rondom de persoon van Jezus torenhoog: Hij is de beloofde Messias, diegene die desnoods met geweld, de gevestigde orde omver kan werpen en kan zorgen voor een verandering. Maar Jezus kiest een andere weg. Niet het recht van de sterkste, maar het opkomen voor de zwakken. Maar allemaal zonder geweld of dreigementen. Juist dié boodschap veranderde de wereld. Want wanneer de sterkste regeert, regeert ook de angst.
