• Actueel
• Opinie

Rutte debat: Passion zonder Judas

door Otto Grevink

2 april 2021 3

De ‘via-via’ bron waaruit Mark Rutte gistermorgen vroeg al vernam dat hij toch iets over Pieter Omtzigt had gezegd, verleidde de katholiek Sigrid Kaag een vergelijking te maken met de Via Dolorosa van Jezus, die deze dagen centraal staat in het christelijk geloof. En er zijn meer vergelijkingen mogelijk in de lijdensweg van Rutte. Al ontbreekt vooralsnog een Judas.

Hoe je verder ook denkt over het regeren door Mark Rutte, hij maakte het zich de afgelopen dagen behoorlijk lastig. Zo lastig dat ook zijn politieke vrienden gisteren moeite hadden om de vraag te beantwoorden: ‘Kunnen we Mark Rutte nog vertrouwen?’ Die ging over de waarheid? Maar wat is waarheid?

Waarheid

Het was opvallend dat na de onthullingen over zijn uitspraken over Pieter Omtzigt én het vroege telefoontje dat hij daarover kreeg, Rutte bleef zeggen: ‘Ik spreek de waarheid’. ‘Naar eer en geweten’, dat mag je best geloven. Maar ook als ik naar eer en geweten spreek, is het niet meteen waar. Dan kan het waar zijn dat ik naar eer en geweten spreek, maar daarmee ís het geen waarheid. De vraag is natuurlijk wel of hij had staan liegen. En dat hoeft natuurlijk ook niet per se het geval te zijn als hij ‘naar eer en geweten’ dácht de waarheid te spreken. Dus werd de vraag: ‘geloof je hem?’

Geloven

Geloven op iemands al dan niet blauwe ogen doe je sowieso in de politiek niet, en het is nooit zwart-wit. Het gaat om vertrouwen. En in de formatie van een nieuwe regering of je met Rutte in zee durft. Kaag riep Rutte op ‘de ernst van het hele verloop op uw schouders te nemen.’ Het beeld van het kruisdragen doemt op. Dan helpen excuses, die uiteindelijk kwamen, en bereidheid de waarheid boven tafel te krijgen. Het geloof in die bereidheid stond al onder druk na Rutte’s uitspraak bij RTL en NOS dat niemand verantwoording zou afleggen voor de aantekeningen die uitlekte. En dan is uiteindelijk de vraag: is het genoeg?

Judas

Voor een groot deel van de Tweede Kamer was het niet genoeg. Er volgde een motie van wantrouwen. Die hing al de hele dag in de lucht. Wat zouden zijn politieke vrienden doen? Uiteindelijk dienden zijn grootste vrienden, D66 en CDA, een motie van afkeuring in. Ze steunden de motie van wantrouwen niet. Daarmee was er geen Judas in dit lijdensverhaal, die Rutte ging verraden. Waarom niet?

Zelfmoord

Met enig gevoel voor het lijdensverhaal van Jezus hebben de katholiek Kaag en de protestant Hoekstra zich waarschijnlijk gerealiseerd dat verraad politieke zelfmoord zou zijn. Immers, Judas pleegde zelfmoord na zijn verraad toen hij zich wanhopig afvroeg: ‘Wat heb ik gedaan?’ Die vraag hadden Kaag en Hoekstra zich misschien ook gesteld als ze vandaag wakker waren geworden na het aannemen van de motie van wantrouwen. Want: wat dan? Rutte staat dan niet meer op, hij is Jezus niet. En hoe ga je dan met de scherven verder? Op zo’n manier dat je wel recht doet aan de kiezer en niet een democratische coup pleegt.

Teleurgesteld

Zo bleef het bij een aangenomen motie van afkeuring. Die doet zo mogelijk een nog zwaarder appèl op Rutte. Het klinkt als een leraar of een ouder die zegt: ‘Ik ben niet boos, ik ben wel erg teleurgesteld’. Wat is erger? Het is nu aan Rutte om hiermee om te gaan. We gaan zien of hij dat redt.