Aan de slag met de 10 Geboden – 7 tips voor lokale kerken
Nu bijna alles online moet plaatsvinden in de kerk, is er een groeiende behoefte aan nieuwe vormen voor kerkdiensten en gespreksgroepen. Internetkerk MijnKerk.nl heeft een serie vlogs met dominee Otto Grevink gemaakt over de Tien Geboden. Hoe kunnen deze 10 woorden, juist in deze tijden, in deze situatie, van betekenis zijn? En hoe kun je deze serie inzetten in je kerkenwerk? We geven zeven tips wat je als kerk kunt doen met deze video’s:
Het concept bestaat uit 10 korte video’s van zo’n twee minuten per gebod en een inleidend filmpje.
1. Online-viering: laat iemand commentaar geven in een video
Neem een van de video’s op in de liturgie van je online kerkdienst, en vraag bijvoorbeeld een gemeentelid om daar een commentaar of eigen overweging bij te filmen van een paar minuten. Vraag ook eens een jongere. Je kunt ook de link naar een van de video’s naar een aantal gemeenteleden sturen en hen vragen hun gedachten en reacties te mailen. Dat zou je als voorganger dan kunnen verwerken in een kort commentaar.
2. Online-viering: laat iemand een keuze maken en uitleggen
Je kunt ook de volledige playlist voorleggen aan een aantal gemeenteleden of een groep en hen vragen welk gebod hen het meeste aanspreekt, welk gebod hen het moeilijkst lijkt om te volgen, of welk gebod ze het belangrijkst vinden. Ook daarover zouden ze een commentaar kunnen geven in de dienst in een video: “Het belangrijkste gebod van…” “Het mooiste gebod van…” enz.
3. Groepen: gespreksvragen over de Tien Geboden bij de inleidende video
Online kun je via Zoom, Skype en andere videoplatforms in groepen met elkaar over de Tien Geboden spreken. Je kunt dan beginnen met de inleidende vlog en de tekst daarvan in de blog. Die kun je van te voren delen of ter plekke bekijken door je scherm te delen (share screen – probeer dit van te voren even met iemand uit als je dit nog nooit gedaan hebt)
Vanuit de inleidende video zou je de volgende vragen met elkaar kunnen bespreken (eventueel in aparte groepen, zoals de breakoutgroups van Zoom):
Wat betekent vrijheid voor jou?
Passen regels bij een vrij leven?
Welke regels heb je nodig om vrij te kunnen leven?
Welke regels beletten juist dat je vrij kunt leven?
Zijn er andere dingen/gewoonten/verslavingen die jou in de weg zitten om vrij te kunnen leven? Hoe helpen de geboden jou om daarmee om te gaan?
Welke rol speelt God voor jou in een vrij leven? Wat vind je van wat God van je vraagt? Zie je God als een morele autoriteit? Wat betekent God voor jou als het je niet lukt om je aan een gebod te houden?
Als het je niet lukt om een gebod te volgen, wat staat voor jou meer op de voorgrond: schuld of vergeving? En hoe werkt dat dan?
4. Groepen: bespreek een van de geboden en bekijk en bespreek de video
Je kunt de verschillende video’s afzonderlijk van elkaar samen bekijken en net zo lang met elkaar in gesprek daarover gaan als je wilt. Zo kun je ze over meerdere gespreksmomenten uitsmeren. Je kunt van te voren het gebod lezen zoals dat in de video’s wordt verteld. Geef iedereen dan even de kans om zijn of haar eigen gedachten daarbij op te schrijven. Uit Exodus 20 (NBV) :
‘Ik ben de HEER, uw God, die u uit Egypte, uit de slavernij, heeft bevrijd.
- Vereer naast mij geen andere goden.
- Maak geen godenbeelden, geen enkele afbeelding van iets dat in de hemel hier boven is of van iets beneden op de aarde of in het water onder de aarde. Kniel voor zulke beelden niet neer, vereer ze niet, want ik, de HEER, uw God, duld geen andere goden naast mij. Voor de schuld van de ouders laat ik de kinderen boeten, en ook het derde geslacht en het vierde, wanneer ze mij haten; maar als ze mij liefhebben en doen wat ik gebied, bewijs ik hun mijn liefde tot in het duizendste geslacht.
- Misbruik de naam van de HEER, uw God, niet, want wie zijn naam misbruikt laat hij niet vrijuit gaan.
- Houd de sabbat in ere, het is een heilige dag. 9Zes dagen lang kunt u werken en al uw arbeid verrichten, maar de zevende dag is een rustdag, die gewijd is aan de HEER, uw God; dan mag u niet werken. Dat geldt voor u, voor uw zonen en dochters, voor uw slaven en slavinnen, voor uw vee, en ook voor vreemdelingen die bij u in de stad wonen. Want in zes dagen heeft de HEER de hemel en de aarde gemaakt, en de zee met alles wat er leeft, en op de zevende dag rustte hij. Daarom heeft de HEER de sabbat gezegend en heilig verklaard.
- Toon eerbied voor uw vader en uw moeder. Dan wordt u gezegend met een lang leven in het land dat de HEER, uw God, u geven zal.
- Pleeg geen moord.
- Pleeg geen overspel.
- Steel niet.
- Leg over een ander geen vals getuigenis af.
- Zet uw zinnen niet op het huis van een ander, en evenmin op zijn vrouw, op zijn slaaf, zijn slavin, zijn rund of zijn ezel, of wat hem ook maar toebehoort.’
(Als je ruim de tijd hebt, zou je eerst nog kunnen vragen aan je gesprekspartners waar volgens hen dit gebod over gaat en wat hen daarin wel of niet aanspreekt)
Bekijk hierna de video. Hierbij wordt de vertelling van de Groeibijbel gebruikt.
Vragen die je daarbij aan elkaar kunt stellen zijn:
Is je iets opgevallen/heeft iets je geraakt of aangesproken in de video?
Wat was de kernboodschap volgens jou in dit filmpje?
Wat kun jij ermee in jouw dagelijks leven?
Kun je je altijd houden aan dit gebod? Zo ja, wat kost dat je? Zo nee, hoe ga je daarmee om?
Wat kom je tegen in je leven dat wringt met dit gebod?
Wat heb je (van God) nodig om dit gebod te kunnen houden?
Waar zou je met elkaar om willen bidden als het om dit gebod gaat? Denk daarbij aan waar je met elkaar over gesproken hebt, waar moeiten en verlegenheid liggen of waar je steun bij nodig hebt of je vragen liggen.
5. Zoek een nieuws-item waar het gebod op van toepassing is
Wanneer je met elkaar een gebod bespreekt, kun je met elkaar gaan zoeken naar nieuws-items waar dat gebod op van toepassing is. Dat kun je van te voren vragen, maar je kunt het ook heel goed tijdens een online-sessie doen. Juist het gesprek dat je erover hebt kan je helpen zoeken. Neem een kwartier pauze en check ondertussen nieuwsapps, nieuwssites, Facebook, Google, digitale of papieren kranten of andere nieuwsbronnen. Doe je dat vanachter dezelfde laptop, dan kun je de links delen met elkaar in de chatfunctie van het videoplatform dat je gebruikt. Neem dan gerust nog tien minuten om elkaars links te bekijken.
Ga vervolgens met elkaar in gesprek over waarom jij dit nieuwitem bij het gebod vindt passen. Of reageer op een ander. Sta daarin open voor totaal verschillende invalshoeken. De één denkt bij ‘niet doden’ aan de doodstraf en een ander bij de noodzaak om vegetariër te worden. Een ander denkt bij ‘respect voor ouders’ aan ouderenzorg, een ander aan kindermishandeling. Die keuzen laten ook iets zien van hoe het gebod op jou en anderen overkomt. Vraag elkaar daar open naar.
6. Groepen: geef de geboden je eigen ranking
Als je alle geboden langs bent gegaan, dan is een leuke werkvorm om het af te sluiten om met elkaar de geboden te ranken. In plaats van ‘ranking the stars’ ‘ranking the commandments’.
Download het onderstaande scoreblad en print hem uit:
Hier zie je alle geboden (volgens de Bijbel in Gewone Taal) onder elkaar. Daarnaast kun je ranken. Dat doe je aan de hand van een vraag: waarop ga je ranken? Bijvoorbeeld: Welk gebod vind je het belangrijkst? Welk gebod vind je het moeilijkst om te houden? Bij welk gebod heb je de meeste vragen? Als je voor ‘de Nederlanders’ denkt: Welk gebod wordt het vaakst overtreden, of: Welk gebod wordt het best gehouden? Enz.
Leg die rankings naast elkaar en bespreek met elkaar je keuzen en wat opvalt in de verschillen en overeenkomsten.
7. Bonustip voor groepen of afsluitend in een viering: welk gebod ontbreekt er?
Als extra vraag zou je nog kunnen vragen in een groep of aan mensen die commentaar op de video’s van geboden hebben gegeven in een online-viering: welk gebod ontbreekt er en zou je er nog bij willen zetten?
Ongetwijfeld zijn dit niet de enige werkvormen die je bij deze video’s kunt bedenken. Wil je jouw idee met ons delen? Laat het me dan weten op o.grevink@protestantsekerk.nl.
