• Actueel
• Nieuws
• Podcast

Trump of Biden: Amerikaanse verkiezingen voor dummies (podcast)

door Sjoerd Muller

27 oktober 2020 1

In deze podcast hoor je 3 belangrijke dingen die je moet weten over de Amerikaanse presidentsverkiezingen.

Over een paar dagen is het dan zover: de Amerikaanse verkiezing die je wist dat zou komen. Wordt het Donald Trump, de zittende president annex vastgoedboer? Of toch Joe Biden, de (bejaarde) Democratische hoop in bange dagen? Als je de televisieprogramma’s en de kranten volgt, staat het lot van de wereld op het spel op dinsdag 3 november. En ook vanuit Nederland weten we het vaak beter dan de Amerikaanse president. Want bij ons, daar gaat het politiek gezien allemaal fantastisch. Toch?

Kiesmannen

Belangrijk punt van kritiek op de Amerikaanse verkiezingen is altijd het systeem van kiesmannen geweest. Dat systeem werkt als volgt: in iedere staat (Amerika heeft er vijftig) zijn er voor de kandidaten kiesmannen te winnen. Grotere staten hebben meer kiesmannen dan kleinere. Wie de meeste kiesmannen heeft, wint en wordt president. Maar waarom tellen ze gewoon niet alle stemmen? En had in 2016 Hillary Clinton in totaal niet meer stemmen behaald dan Trump? Schande! Dat klopt, maar Clinton trok vooral veel kiezers in staten die toch al Democratisch waren en waar het aantal er dus niet echt toe deed. In de zogenaamde “swing states” (staten die dan weer republikeins en dan weer democratisch bestuurd worden): daar doet het aantal stemmen er écht toe.

Een belangrijk voordeel aan het systeem van kiesmannen is dit: het telt makkelijk en de uitslag is snel duidelijk. Dat is in een groot land als Amerika van belang. Ga je hoofdelijk stemmen tellen, hou er dan rekening mee dat je hertelling op hertelling krijgt, en rechtszaak op rechtszaak. Dan blijft je land maanden onbestuurbaar en dat is in het geval van de Verenigde Staten geen optie. Ondemocratisch? Ha! Alsof een stem op de SGP de gang van zaken in Nederland wél daadwerkelijk verandert.

Is de president wel de baas?

Ten tweede: de macht van een president moet ook niet overdreven worden. In de eerste plaats heb je in Amerika nog de senaat en het huis van afgevaardigden, die wetsvoorstellen van de president kan dwarsbomen. Vraag dat maar aan Barack Obama. Maar daarnaast hebben de staten zelf in Amerika ook buitengewoon veel zeggenschap.

Voorbeeldje

Eén van Trumps eerste wapenfeiten was het verwerpen van het klimaatakkoord van Parijs, waarin landen werden opgeroepen om een milieuvriendelijk en duurzamer beleid te voeren. Maar veel Amerikaanse staten trokken zich van die actie van Trump niets aan: in hun eigen staten handhaafden ze het akkoord simpelweg. De rol van een Amerikaanse president is vooral buiten de eigen grenzen erg groot, als gezicht naar de buitenwereld. In die zin wens je de Amerikanen inderdaad een andere president toe voor de komende jaren.

De rol van gelovigen

Tot slot is er nog de stem van evangelische christenen in de VS. Hoewel de kerk in Amerika al jaren krimpt, is de rol van gelovigen bij de verkiezingen nog steeds erg groot. Ook aardig wat evangelische christenen in Nederland waren op de hand van Trump de laatste jaren: zij menen dat Trump wereldwijd de belangen van christenen én van Israël behartigt, dat hij opkomt voor de belangen van het traditionele (hetero)gezin en dat hij een stokje steekt voor abortus en euthanasie. Maar de meningen onder Amerikaanse christenen is inmiddels verdeeld. Vier jaar geleden stemden ze vooral nog tégen Clinton. En goed: Trump zorgde voor een overwegend conservatief hooggerechtshof (zes om drie), maar verder viel er voor evangelische gelovigen weinig te juichen. Black Lives Matter en Trumps aanpak van corona hebben geen goeie indruk achtergelaten. Bovendien gaat ook Joe Biden iedere zondag trouw naar de kerk. De keuze voor een president is voor Amerikaanse gelovigen dus niet zo makkelijk. En voor de rest van de Amerikanen ook niet, want ondanks Bidens maandenlange voorsprong in de peilingen blijven de verschillen tot nog toe klein.