• Bijbel
• Geloven & Ontdekken

Wat zegt de Bijbel over epidemieën?

door Sjoerd Muller

15 oktober 2020 5

In deze coronatijden slaat menig gelovige zijn Bijbel open op zoek naar hoop of antwoorden. Hoop op een God die de situatie ziet én draagt, en antwoorden op de waarom-vraag: waarom houdt dit virus zó huis op onze planeet? Waarom gebeurt dit eigenlijk? Persoonlijk krijg ik altijd pukkeltjes van mensen die de Bijbel gebruiken als een vraag-en-antwoord-boek, maar toevalligerwijs schrijft de Bijbel wel het één en ander over ziektes en epidemieën. Wat zegt de bijbel hierover? Dat leg ik hieronder kort uit.

De eerste epidemieën staan al beschreven in het Oude Testament. De vijfde plaag van Egypte was bijvoorbeeld een hardnekkige veepest (Ex. 9:1-7). Het vijandelijke leger van Sanherib wordt in één nacht gekortwiekt met 185.000 dode soldaten door een ziekte (2 Kon. 19:35). En wanneer koning David tegen de zin van God een volkstelling wil houden wordt het volk Israël gestraft met de pest (2 Sam. 24). In de twee laatste gevallen valt de ziekte samen met een rondgaande ‘engel des HEEREN’: God houdt hierin dus zeker verband met de ziekte; in deze gevallen inderdaad bedoelt als een soort straf.

Eigen verantwoordelijkheid

Maar daarnaast is het Oude Testament, en met name de wetten van Mozes, opvallend nuchter over epidemieën. Je moet volgens de Bijbel bij ziekte niet gelijk verwijzen naar God, want met je eigen handelen heb je zélf ook een verantwoordelijkheid. Zo moet volgens de Joodse wet een ziek persoon buiten het dorp of de gemeenschap blijven om verdere besmetting te voorkomen. Bij twijfels over ziek-zijn moet iemand zeven dagen in isolatie. Een melaatse moet anderen waarschuwen voor onreinheid en “zijn bovenlip bewimpelen” (lees: een mondkapje dragen). En daarnaast zijn er binnen het Jodendom natuurlijk tal van reinheidsvoorschriften, zoals je lichaam en kleding regelmatig wassen, zorgvuldig omgaan met dierlijk eten, enzovoort.

Jezus als voorbeeld

De nuance dat God wel bij een ziekte (én de zieke zelf) betrokken is, maar dat je ook een eigen verantwoordelijkheid hebt om daar iets aan te doen, vind ik in deze weken erg zinvol. “God heeft het coronavirus al voorspeld!”, zegt menig christen met opgeheven vingertje. Daarbij verwijzen velen naar een tekst van Jezus over het einde der tijden (Lukas 21: 10-11): “Toen zei Hij tegen hen: (…) er zullen grote aardbevingen zijn in verschillende plaatsen, hongersnoden en besmettelijke ziekten. Er zullen ook verschrikkelijke dingen en grote tekenen vanuit de hemel plaatsvinden.” Oorlogen dus, aardbevingen en ziekten. Daar kun je je op blindstaren, maar het precieze einde der tijden kende Jezus Zelf ook niet. Dat liet Hij over aan Zijn Vader. Tot die tijd ging Hij rond en genas Hij juist diegene die onaanraakbaar waren. Een groep melaatsen? Jezus liep er vrolijk op af. Hij deed wat Hij kon om anderen te redden in de tijd die Hem gegeven was. Laat dat ergens een voorbeeld zijn, juist nu. Liefst met een dosis gezond verstand erbij.